Pembuktian Forensik Digital di Mahkamah Syariah: Kerangka Kebolehterimaan dan Integriti Dalam Jenayah Syariah

Digital Forensics in The Shariah Court: Framework of Evidentiary Admissibility and Integrity in Syariah Criminal Law

Abstract

Perkembangan teknologi digital telah memperkenalkan cabaran dan peluang baharu dalam sistem pembuktian jenayah, termasuk dalam ruang lingkup Mahkamah Syariah Malaysia. Kajian ini meneliti kebolehterimaan keterangan melalui forensik digital dalam prosiding jenayah Syariah, dengan memberi fokus terhadap kedudukan undang-undang, prinsip Syariah dan cabaran teknikal yang mengiringinya. Artikel ini mengaplikasikan analisis doktrinal perundangan secara kualitatif, melibatkan penelitian dokumen undang-undang dan kajian kes bagi merumuskan bahawa keterangan digital boleh dikategorikan secara sah sebagai kitābah (keterangan dokumentar), qarīnah (keterangan sokongan), dan ra’y al-khabīr (keterangan pakar) berdasarkan peruntukan Akta Keterangan Mahkamah Syariah 1997 [Akta 561] dan Akta Keterangan 1950 [Akta 56]. Namun, dapatan turut menunjukkan bahawa tiada piawan forensik digital yang seragam untuk diterima pakai dan diamalkan dalam Mahkamah Syariah, terutama dari aspek autentikasi metadata, verifikasi hash, dan rantaian jagaan bukti. Kekosongan ini berpotensi menjejaskan integriti dan kebolehpercayaan bukti, khususnya dalam kes berprofil siber seperti perjudian dalam talian yang semakin berkembang. Oleh itu, kajian ini mencadangkan pemerkasaan prosedur pembuktian digital berasaskan prinsip maqāṣid al-sharīʿah, pengiktirafan terhadap kepakaran forensik, dan pewujudan garis panduan standard sebagai prasyarat kepada pembinaan sistem kehakiman Syariah yang responsif dan berautoriti dalam era digital.

The advancement of digital technology has introduced new challenges and opportunities in the evidentiary system including the jurisdiction of the Syariah Courts in Malaysia. This study examines the admissibility of digital forensic evidence in Syariah criminal proceedings, with a focus on its legal standing, compliance with Islamic evidentiary principles, and the accompanying technical challenges. Employing a qualitative methodology through document analysis and selected case studies, this paper concludes that digital evidence may be legally classified under three evidentiary categories—kitābah (documentary evidence), qarīnah (circumstantial evidence), and ra’y al-khabīr (expert testimony)—as recognised under the Syariah Court Evidence (Federal Territories) Act 1997 [Act 561] and the Evidence Act 1950 [Act 56]. However, findings also indicate that the application of digital forensic procedures in Syariah courts remains underdeveloped, particularly concerning metadata authentication, hash verification, and adherence to the chain of custody. Such procedural gaps may compromise the integrity and reliability of digital evidence, especially in high-profile cybercrime cases such as online gambling. In response, the study advocates for the enhancement of digital evidentiary procedures grounded in the principles of maqāṣid al-sharīʿah, formal recognition of forensic expertise, and the development of specific admissibility guidelines as prerequisites for building a more authoritative and responsive Syariah judicial system in the digital age.